Προβαπτισματικές ευχές
Η Ευχή της Ονοματοδοσίας
Από τις τρεις πρώτες προβαπτισματικές ευχές μόνο η ευχή της όγδοης ημέρας, της ονοματοδοσίας, είναι αρχαία στη ζωή της Εκκλησίας μας και πράγματι «προβαπτισματική», με την ακριβή έννοια του όρου. Πρόκειται για μια σύντομη και ωραία ευχή που συνόδευε τη, δια των χειρών του Ιερέα, «σφράγιση» του βρέφους δια του σημείου του τιμίου Σταυρού και ακόμη την εγγραφή του χριστιανού στους υποψηφίους χριστιανούς, δηλ. στους Κατηχουμένους, με το όνομά του. Η ευχή αυτή έχει να μας διδάξει ότι άλλο είναι η ονοματοδοσία (γινόταν την όγδοη ημέρα από τη γέννηση του παιδιού) και άλλο το βάπτισμα.
Το παιδί πια από την όγδοη ημέρα της ζωής του, κατά μίμηση της ονοματοδοσίας του Κυρίου, έφερε το όνομά του και με αυτό βαπτίζεται αργότερα. Με το όνομα αυτό κοινωνεί, αλλά μετέχει και των άλλων μυστηρίων της Εκκλησία μας.
Όταν επικράτησε ο νηπιοβαπτισμός, η ευχή έχασε το αρχικό της νόημα. Σήμερα η ευχή αυτή της ονοματοδοσίας σπάνια διαβάζεται!
Υπάρχουν Ιερείς που την διαβάζουν πριν από το μυστήριο του Βαπτίσματος, εκφωνώντας και επίσημα το όνομα του νέου χριστιανού. Κάποιοι άλλοι που την διαβάζουν πριν από τις ευχές του Σαραντισμού, εφόσον βέβαια είναι παρόντες και οι δύο γονείς, οι οποίοι αποδέχονται την πρόταση του Ιερέα και συμφωνούν για το όνομα.
Οι Ευχές του Σαραντισμού
Όταν το βρέφος συμπληρώσει ακριβώς σαράντα ημέρες από την γέννησή του, έρχονται στο Ναό μαζί με την μητέρα (πρώτηπαρουσία στο ναό μετά την γέννηση του παιδιού!) και τον πατέρα και διαβάζονται οι σχετικές Ευχές της Εκκλησίας μας από τον Ιερέα.
Η τελετή αυτή γίνεται εις ανάμνηση της παρόμοιας παρουσίας του νεογέννητου Χριστού στο ναό των Ιεροσολύμων. Η Παναγία μητέρα Του και ο Ιωσήφ προσφέρουν τον Ιησού, ως βρέφος κι Εκείνος σαράντα ημερών, στον Θεό. Το γεγονός, που τιμούμε ως τη μεγάλη δεσποτο-θεομητορική εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου, παρουσιάζει ο ευαγγελιστής Λουκάς (ευαγγέλιο Λουκά, κεφάλαιο β΄, στίχοι 22-39).
Οι Ευχές αυτές απευθύνονται τόσο προς τη μητέρα (για τη σωματική και πνευματική της υγεία) όσο και προς το νεογέννητο βρέφος (ο Ιερέας δια των χειρών του ευλογεί το παιδί δια του σημείου του τιμίου Σταυρού). Στο τέλος της ιεράς Ακολουθίας το βρέφος βαστάζεται από τον Ιερέα και οδηγείται προς το Ιερό.
Πλέον το βρέφος μπορεί να έρχεται κανονικά στη Εκκλησία με την μητέρα του, αλλά δεν μπορεί να κοινωνήσει, ούτε να μεταλάβει με αγιασμό, ούτε να πάρει αντίδωρο, ούτε να ευχελιαστεί, έως ότου βαπτιστεί, και έτσι με επίσημο τρόπο αξιωθεί να μετέχει των ιερών Μυστηρίων της Εκκλησίας μας.
Η ευχή του Μισοσαραντισμού ή των είκοσι ημερών.
Σήμερα η ανάρρωση των μητέρων από την γέννηση του βρέφους με τα σύγχρονα μέσα της ιατρικής επιστήμης είναι εύκολη αλλά και γρηγορότερη. Ακόμη, οι ανάγκες των μητέρων πολλές και έτσι η έξοδός τους από το σπίτι είναι μερικές φορές επιβεβλημένη, αλλά και αναγκαία. Σε αυτή την περίπτωση η Εκκλησία εφοδιάζει τις μητέρες με μια κατάλληλη αγιαστική ευχή, αυτην του μισοσαραντισμού ή των είκοσι ημερών, προκειμένου οι μητέρες ανεμπόδιστα να εκτελέσουν τα εκτός οικίας καθήκοντά τους. Η ευχή αυτή διαβάζεται στον πρόναο ή στην οικία του βρέφους, και αυτό γιατί επίσημα η μητέρα και το βρέφος θα εισέλθουν στο Ναό προκειμένου να ευχαριστήσουν τον Θεό «ότι εγεννήθη άνθρωπος» ακριβώς στις σαράντα ημέρες από τη γέννησή του.